Wie terugblikt op 2020, kan niet om corona heen. Eind februari bereikt het virus Nederland.
Verregaande maatregelen waren nodig. Maatregelen die ons allemaal treffen, ook in ons werk. Zo werken we zoveel mogelijk vanuit huis, moeten we bij werk op locatie rekening houden met de corona-richtlijnen, vinden bestuursvergaderingen digitaal plaats en moeten we de samenwerking in projecten anders organiseren. Dit vraagt veel creativiteit en aanpassingsvermogen van alle medewerkers, van wie sommigen ook werk en zorgtaken noodgedwongen moesten combineren. Ondanks alle maatregelen is het gelukt om onze reguliere werkzaamheden zoveel mogelijk door te laten gaan. Zo hielden we het vitale waterschapswerk overeind. En dat is een groot compliment waard!

Werken aan veiligheid

Ook het afgelopen jaar werkten we aan de veiligheid van onze waterkeringen. Zo is de beoordeling van de dijk- en duinwaterkering van Schiermonnikoog afgerond en als versterkingsproject opgenomen in het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP). Ook verstevigden we de Lauwersmeerdijk over een lengte van 2,4 kilometer met ruim 250.000 Verkalitblokken. Steeds vaker combineren we dijkversterking met wensen en belangen van de streek. Bijvoorbeeld in het Programma Waddenzeekust dat we in 2020 verder uitwerkten. We startten de voorbereiding voor de dijkversterking Koehool-Lauwersmeer, ons grootste dijkversterkingsproject, waarbij we 47 kilometer zeedijk gaan versterken. We combineren we de dijkversterking waar mogelijk met het verbeteren van het landschap en de natuur, samen met de omgeving.

Inspelen op klimaatverandering

In 2020 beleefden we de derde droge zomer op rij. Het veranderende klimaat stelt ons voor nieuwe uitdagingen. Daarom verkennen we samen met de provincie Fryslân wat er nodig is om de verschillende functies in en rond de Friese boezem ook op de lange termijn te kunnen blijven
bedienen. In het Waterbeheerprogramma 2022-2027 beschrijven we wat op korte termijn nodig is. In 2021 werken we een aparte Blauwe omgevingsvisie uit. Ook stelden we samen met gemeenten, provincie en het Rijk de Regiodeal Zuidoost vast. Daarin staan verschillende projecten om meer water vast te houden in het Zuidoosten van Fryslân. De uitvoering is gestart.
Iedereen is nodig om de effecten van klimaatverandering goed op te kunnen vangen. Dat begint heel klein en dichtbij, bijvoorbeeld bij het inrichten van de eigen tuin. Met het derde Fries Bestuursakkoord Water en Klimaat 2021-2025 willen we samen met de Friese gemeenten, provincie Fryslân en Vitens dit waterbewustzijn in de samenleving vergroten. Als opmaat naar nieuw beleid startten we in 2020 een onderzoek naar de beschikbaarheid van zoet water in de deelsystemen.

Vitale Veenweide

In 2020 is het concept-Veenweideprogramma 2021 – 2030 vastgesteld. Doel is de bodemdaling en de uitstoot van broeikasgassen van het Friese veenweidegebied tegen te gaan en de kwaliteit van landschap en natuur te verbeteren. Ook willen we landbouw helpen zich aan te passen aan de veranderde omstandigheden en toerisme en recreatie verder ontwikkelen. In 2021 nemen we een definitief besluit over het programma.

Werken aan waterkwaliteit

Door het uitvoeren van maatregelen uit de beslisnota voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) verbeteren we de waterkwaliteit. De nota voor de nieuwe periode 2022 – 2027 is in ontwerp vastgesteld en vrijgegeven voor de inspraak. Als lid van het Netwerk Medicijnresten Noord denken en doen we mee in projecten om de vervuiling van water door medicijnresten tegen. Ook is in 2020 de sanering van de laatste vervuilde waterbodem aanbesteed. De sanering zelf ronden we in 2021 af. Samen met provincie en gemeenten maakten we afgelopen jaar een plan voor de aanleg van inzamelpunten voor 5vuilwater van de recreatievaart. In 2021 start de aanleg van dit soort voorzieningen voor rondvaartondernemingen.

Voor een duurzame toekomst

Eind 2020 zijn de laatste zonnepanelen voor de eerste fase van het project ‘Zon op rwzi’s’ geplaatst. In totaal zijn zo’n 33.000 panelen aangebracht op 13 rzwi’s. Daarmee voorzien we in 17,1 % van onze jaarlijkse energiebehoefte. Een belangrijk stap op weg naar onze ambitie om in 2025 energieneutraal te zijn. Ook met het project ‘Optimalisatie slibketen’ willen we, naast een CO2-besparing,een bijdrage leveren aan onze eigen energiebehoefte. Na zorgvuldig onderzoek, besloten we vorig jaar om vooralsnog af te zien van de bouw van een nageschakelde TDH (thermische drukhydrolyse) en alleen te kiezen voor een aantal vervangingsinvesteringen. Een ingrijpende keuze omdat daar al de nodige voorbereiding in was gestoken. Door voortschrijdend inzicht en nieuwe kennis is er voor gekozen het project op te knippen in twee fasen. In 2020 startten we met fase 1: het renoveren van de sliblijn op rwzi Leeuwarden en de voorbereidingen voor de nieuwbouw van de slibontwateringsinstallatie in Heerenveen. Onze ambitie blijft om zoveel mogelijk zuiveringsslib in eigen beheer te reduceren en om te zetten in duurzame energie voor eigen gebruik. Ook in ons reguliere werk willen we zoveel mogelijk verduurzamen. Zo namen we een nieuwe vrachtwagen met elektrische kraan in gebruik voor het schoonmaken van rioolgemalen. En we hebben ons eerste gemaal aanbesteed dat volledig circulair wordt gebouwd.

Opgavegericht werken

In 2020 hebben we onze organisatie aangepast en een nieuw bedrijfsmodel geïntroduceerd. Door ons werk te organiseren in zeven opgaven kunnen we beter omgevingsgericht werken. Ook het samenwerken met andere partijen gaat gemakkelijker en we kunnen sneller inspelen op nieuwe ontwikkelingen. Zo kunnen we ons werk effectiever en efficiënter organiseren. In onze werkprocessen staat de vraag van de klant centraal. Persoonlijk contact, maatwerk en digitalisering zijn ingrediënten voor een succesvolle dienstverlening. In 2020 is veel gebeurd. Ondanks de coronacrisis hebben we op een goede manier invulling kunnen
geven aan onze kerntaken. Het afgelopen jaar bewijst hoe ongewis en onvoorspelbaar de toekomst is. Samen met inwoners, boeren, bedrijven en organisaties blijven we steeds op zoek naar nieuwe oplossingen voor nieuwe uitdagingen. De vraag ‘en wat doen we morgen metwater’ is relevanter dan ooit.

Luzette Kroon, dijkgraaf
Oeds Bijlsma, secretaris-directeur