Als waterbeheerder werken we iedere dag aan het onderhouden en verbeteren van dit uitgebreide systeem van meren, sloten, kanalen, waterkeringen, inlaten, spuisluizen en gemalen. Zo beschermen en bedienen we de verschillende functies zo goed mogelijk in natte en droge tijden. De meeste maatregelen in en rond de boezem zijn in 2020 volgens planning uitgevoerd.
Hoe kunnen we met een veranderend klimaat de verschillende functies rond de Friese boezem het beste bedienen? Om die vraag te beantwoorden, zijn we samen met de provincie in 2020 gestart met het opstellen van de Friese boezemstudie. Hierbij nemen we de klimaatontwikkelingen tot en met het jaar 2100 als uitgangspunt. De inzichten die dit oplevert kunnen we gebruiken bij de keuzes die we in de komende jaren maken. In 2021 gaan we hierover met onze omgeving in gesprek.
In het Waterbeheerprogramma 2022-2027 beschrijven we de opgaven, de maatregelen en de keuzes voor de komende jaren. In 2020 zijn we gestart met het maken van dit programma dat we in 2022 willen vaststellen. We werken onze visie op water in het beheergebied uit in een afzonderlijke Blauwe omgevingsvisie. Met deze visie kunnen we de opgaven voor het waterbeheer zo goed mogelijk afstemmen met en inpassen in het ruimtelijk beleid van de andere overheden. Bovendien maken we de toekomst van het waterbeer inzichtelijk voor burgers en bedrijven.
Een belangrijke keuze voor het functioneren van de boezem is het peilbesluit en de bandbreedtes die we daarbij aanhouden. In 2020 is een nieuw peilbesluit voor de boezem voorbereid. Het bestuur zal hier begin 2021 over besluiten. Uitgangspunt voor dit peilbesluit is het watersysteem zoals dat nu is. Eventuele ingrijpende keuzes voor de toekomst van de Friese boezem zijn niet aan de orde.
De plannen voor de waterkwaliteit zijn uitgewerkt in de beslisnota voor de Kaderrichtlijn Water (KRW) 2022-2027. Deze nota is samen met de provincie opgesteld en met belanghebbenden afgestemd via het KRW-gebiedsproces. In 202o hebben we de nota in ontwerp vastgesteld. In 2021 volgt definitieve vaststelling. Daarna nemen we de richtlijn op in het nieuwe Waterbeheerprogramma. Ondertussen hebben we gewerkt aan de uitvoering van de KRW-maatregelen voor de planperiode 2016-2021. Dit gaat voorspoedig. Wel heeft de natuurvriendelijke inrichting van boezemkanalen in 2020 vertraging opgelopen. De zuiverende maalkommen zijn juist weer eerder opgeleverd dan gepland.
Een indicator voor het herstel van de waterkwaliteit is het doorzicht in het water. In 2020 voldeed het doorzicht in de boezem voor het eerst aan de norm die hiervoor geldt. Het water in de boezem is hiermee helderder dan het in vele decennia geweest is. Ondanks de warme zomer van 2020 waren er ook relatief weinig problemen met blauwalgen in de zwemwateren. Van de zwemwateren die het slechts scoren qua waterkwaliteit zijn voor drie locaties de zwemwaterprofielen geactualiseerd.
De zomer van 202o was weer zeer droog. Daardoor was de aanvoer van water via de Friese boezem naar de deelsystemen van groot belang. De capaciteit van het Hooglandgemaal is in 2020 verhoogd, zodat we meer water via Stavoren hebben kunnen inlaten.
Voor bescherming tegen wateroverlast is in 2020 36 km regionale keringen verbeterd. De opgave binnen het Programma verbeterwerken regionale waterkeringen bedraagt tot en met 2027 nu nog 215 km. Verder is de realisatie van 230 ha waterbergingsgebieden in de polders Gouden Boaijum en Bouwepet voorbereid. De uitvoering hiervan vindt vanaf 2021 plaats.
Voor de instandhouding van de regionale waterkeringen is het belangrijk ze periodiek te inspecteren. In het voorjaar en de zomer van 2020 is daarom een risicogerichte droogte-inspectie uitgevoerd. Op basis hiervan is op diverse plaatsen buitengewoon onderhoud uitgevoerd. Ook zijn mensen aangeschreven om de Keur na te leven. Verder is gewerkt aan het toetsen van de regionale waterkering op hoogte en stabiliteit. In 2020 hebben we met de provincie afgesproken dat we hierbij de nieuwste hoogtekaarten kunnen gebruiken. Dit betekent wel dat de rapportage van de derde beoordeling van de regionale waterkeringen een jaar opschuift naar 2022.
Vaarwegen vormen een belangrijke functie in de boezem. In de huidige situatie is het vaak niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor het beheer van de oeverconstructies langs vaarwegen. De Friese overheden hebben in 2020 met elkaar verschillende varianten besproken. In 2022 moet het plan voor formele toewijzing van het beheer door de provincie in ontwerp klaar zijn.
Het waterbodemsaneringsprogramma 2016-2020 is vrijwel afgerond. De laatste vervuilde waterbodem in ons beheergebied waarvan de sanering spoedeisend is, ligt in Franeker. De aanbesteding van deze sanering heeft in 2020 plaatsgevonden. De uitvoering vindt begin 2021 plaats.